UPI Transaction Charges: છેલ્લા કેટલાક સમયથી કરોડો UPI યુઝર્સના મનમાં એક મોટો સવાલ ઘૂમી રહ્યો હતો – શું હવે UPI ટ્રાન્ઝેક્શન પર ચાર્જ લાગશે? બજારમાં ચાલી રહેલી આ અટકળો પર હવે પૂર્ણવિરામ મુકાઈ ગયું છે. ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) ના ગવર્નર સંજય મલ્હોત્રાએ બુધવારે, 1લી ઓક્ટોબરના રોજ, એક મોટી જાહેરાત કરીને સ્પષ્ટ કર્યું છે કે UPI ટ્રાન્ઝેક્શન પર કોઈ પણ પ્રકારનો ચાર્જ લગાવવાનો સરકારનો કોઈ ઈરાદો નથી. આ જાહેરાતથી દેશના લાખો ડિજિટલ પેમેન્ટ યુઝર્સને મોટી રાહત મળી છે.
RBI ના ગવર્નર કરી સ્પષ્ટતા
નાણાકીય નીતિ સમીક્ષા બાદ આયોજિત એક પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં, RBI ગવર્નર સંજય મલ્હોત્રાએ સ્પષ્ટ શબ્દોમાં જણાવ્યું હતું કે, “UPI ટ્રાન્ઝેક્શન પર ચાર્જ વસૂલવાનો કોઈ પ્રસ્તાવ નથી”. તેમણે વધુમાં ઉમેર્યું કે સરકાર અને RBI બંનેનો ઉદ્દેશ્ય UPI ને ઝીરો-કોસ્ટ પ્લેટફોર્મ તરીકે જાળવી રાખવાનો છે, જેથી ડિજિટલ પેમેન્ટને દેશના ખૂણે-ખૂણે વધુ લોકો સુધી પહોંચાડી શકાય.
આ સ્પષ્ટતા એવા સમયે આવી છે જ્યારે UPI ભારતમાં સતત નવા રેકોર્ડ બનાવી રહ્યું છે અને ભારત વિશ્વનું સૌથી મોટું રીઅલ-ટાઇમ પેમેન્ટ માર્કેટ બની ગયું છે.
તો પછી ચાર્જની અટકળો કેમ શરૂ થઈ હતી? – UPI Transaction Charges
તમારા મનમાં સવાલ થતો હશે કે જો UPI ફ્રી જ રહેવાનું હતું, તો તેના પર ચાર્જ લાગવાની અટકળો શા માટે શરૂ થઈ હતી. આ અટકળો પાછળનું મુખ્ય કારણ UPI ના ઝીરો-કોસ્ટ મોડેલની લાંબા ગાળાની સ્થિરતા અંગેની ચિંતાઓ હતી. બેંકો અને પેમેન્ટ કંપનીઓને UPI ટ્રાન્ઝેક્શનની સુવિધા આપવા માટે મોટો ખર્ચ ઉઠાવવો પડે છે, પરંતુ તેના પર કોઈ ચાર્જ ન હોવાથી તેમની કમાણી શૂન્ય રહે છે. આ જ કારણે બજારમાં એવી ચર્ચાઓ શરૂ થઈ હતી કે આ સિસ્ટમને ચાલુ રાખવા માટે ભવિષ્યમાં કોઈક પ્રકારનો ચાર્જ લાગુ થઈ શકે છે.
UPI રહેશે ફ્રી, પણ સરકારે સબસિડીમાં કર્યો મોટો ઘટાડો
RBI ગવર્નરે એ તો સ્પષ્ટ કરી દીધું કે યુઝર્સ પર કોઈ બોજ નહીં આવે, પરંતુ આ કહાનીનો બીજો પણ એક રસપ્રદ પાસું છે. સરકારે તાજેતરના બજેટમાં UPI ઇકોસિસ્ટમને આપવામાં આવતી સબસિડીમાં 78% નો મોટો ઘટાડો કર્યો છે.
- FY24 માં આ સબસિડી ₹3631 કરોડ હતી.
- FY25 માં તે ઘટાડીને ₹2000 કરોડ કરવામાં આવી.
- અને હવે, FY26 માટે આ સબસિડી માત્ર ₹437 કરોડ રાખવામાં આવી છે.
આનો અર્થ એ છે કે સરકાર UPI ને ચલાવવા માટે જે આર્થિક મદદ કરતી હતી, તેમાં મોટો કાપ મૂક્યો છે. જોકે, રાહતની વાત એ છે કે આ ઘટાડાનો બોજ હાલમાં ગ્રાહકો પર નાખવાનો કોઈ પ્રસ્તાવ નથી. તેથી, તમે કોઈપણ ચિંતા વગર UPI નો મફતમાં ઉપયોગ કરવાનું ચાલુ રાખી શકો છો.